چرا جستجوگرهای وطنی در قطع اینترنت جوابگوِی کاربران نبودند

به گزارش دَبی بلاگ، در قطعی اینترنت جهانی یکی از نرم افزارهای پایه که روی بستر شبکه ملی اطلاعات واقع شده است و باید بتواند در چنین شرایطی به مردم سرویس ارائه دهد، موتور جست و جوی ملی است. در مدت 10 روزه قطعی اینترنت جهانی موتور جست و جوهای ملی اعم از پارسی جو و یوز وقتی با افزایش ناگهانی (200 برابری) روبرو شدند، نتوانستند جوابگوی خیل عظیم کاربرانی باشند که پیش از این از موتورجست و جوهای خارجی مانند گوگل، بینگ و... استفاده می کردند. اما چرا جویشگرهای ملی در مدت قطعی اینترنت جهانی پیروز نبودند؟

برای دریافت پاسخ این سؤالات به سراغ علیرضا کمک مجری طرح پروژه جویشگرهای بومی و دو نفر از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات رفتیم.

سه رأس یک مثلث

جویشگرهای ملی به مدت دو سال از سوی حاکمیت رها شده و حمایتی از آنها نمی شد به طوری که به علت فرایند نزولی تعداد کاربرانشان پهنای باندی که در اختیار آنها قرار گرفته بود کاهش یافت و از سوی دیگر تعداد سرورهایی که این موتورهای جست و جو در اختیار داشتند پاسخگوی افزایش غیرمنتظره کاربران (100 تا 200 برابری) نبود به همین دلیل سرورها هنگ نموده و نتوانستند پاسخگوی جست و جوی کاربران باشند.

علیرضا کمک مجری طرح پروژه جویشگرهای بومی با بیان مطلب فوق به ایران گفت: تاکنون نه تنها سیاستگذاری هایی که تدوین شده و به تأیید بالاترین مقامات کشور رسیده اجرایی نشده، بلکه در داخل کشور هیچ توافقی مبنی بر داشتن موتور جست و جوی بومی که جایگزین موتور جست و جوهای غیربومی گردد وجود ندارد. بنابراین مهم ترین کاری که باید برای رسیدن به موتور جست و جوی بومی پیروز انجام بگیرد این است که همزمان به سه رأس مثلث (رگولاتوری، محتوایی و استفاده مردم از جویشگر) توجه گردد تا پاسخگوی احتیاج کاربران باشد.

کمک با بیان اینکه برای دو جویشگر پارسی جو و یوز 5 میلیارد تومان (2 میلیارد تومان برای پارسی جو و 3 میلیارد تومان برای یوز) هزینه شده، گفت: اگر ما نیز به دنبال پیروز بودن موتورجست و جوهای خود مانند بایدو چین هستیم باید حاکیمت و دولت ورود کند و سه رأس مثلث به درستی ترسیم و اجرایی گردد.

وی اضافه کرد: مشکل عمده جویشگرهای بومی نه سخت افزاری است و نه نرم افزاری. چون امکان خرید سخت افزاری از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وجود دارد و از لحاظ نر م افزاری نیز جویشگرهای بومی به رشد قابل قبولی رسیده اند. مشکل اصلی این است این جویشگرها هنوز از سوی مردم مورد پذیرش قرار نگرفته و مردم ترجیح می دهند به جای جویشگرهایی که دارای محدودیت در ارائه محتوا و دقت پایین تری است از جستجوگرهای خارجی مانند گوگل و بینگ استفاده نمایند.

مجری پروژه جویشگرهای بومی درباره نقاط قوت و ضعف موتورجست و جوگرهای بومی نیز گفت: نقطه قوت آنها در این است که ما به یک فناوری در کشور دست یافتیم که با دقت قابل قبولی کار می نماید و توسعه پذیر است و حتی با افزایش سرور امکان خدمات دهی به میلیون ها کاربر وجود دارد اما مهم ترین نقطه ضعف آن همان طور که گفتم هنوز از سوی مردم مورد پذیرش قرار نگرفته.یعنی مردم آنها را جایگزین جویشگرهای غیربومی ننموده اند و این یعنی ضعف در بازاریابی و برندینگ.

کمک با بیان اینکه از آنجایی که سیاست های قبلی حاکمیت و دولت در زمینه جویشگرهای بومی نتیجه مثبتی در بر نداشته و آنها باید سیاست های خود را در زمینه موتورهای جست و جوی ملی تغییر دهند، گفت: به عبارتی دولت نباید تنها حمایت اقتصادی کند چون تنها فراهم کردن یک رأس مثلث پاسخگو نخواهد بود و باید به رگولاتوری و محتوایی هم نیز توجه گردد. در زمینه محتوایی نیز باید در صندوقچه اطلاعات سازمان ها به روی موتور جست و جوی ملی باز گردد. اطلاعاتی که حتی گوگل نیز آنها را در اختیار ندارد.

مقایسه پراید با بنز

محمدجواد مطهری شریف کارشناس فناوری اطلاعات معتقد است آنچه در زمینه موتورهای جست و جوی ملی رخ داده این است که متأسفانه ما تکنولوژی به بلوغ رسیده را وارد کشور کردیم و بعد به دنبال بومی سازی آن رفتیم و حال محصول بومی خود را با یک محصول خارجی که 20 سال زمان برده و برای آن میلیاردها دلار هزینه شده تا به بلوغ رسیده، مقایسه می کنیم.

مطهری شریف به ایران گفت: مقایسه دو محصول به بلوغ رسیده و ابتدای راه شدنی نیست. گویی ما در حال مقایسه محصولی به نام پراید با بنز هستیم. گوگل که از ابتدا گوگل کنونی نبوده و از یک سوله با هزینه ای میلیارد دلاری به اینجا رسیده است. اگر ما موتور جست و جوی ملی را با خودش و با میزان پولی که برای آن هزینه، تبلیغ و استفاده ای که از آن شده یا با میزان فناوری که برای آن به کار رفته، مقایسه کنیم دیگر کلمه ناپیروز را برای آن به کار نمی بریم.

وی اضافه کرد: یک فرد دانش بنیانی موتور جست و جویی به نام پارسی جو را طراحی و راه اندازی نموده این در حالی است که تا پیش از قطعی اینترنت جهانی مردم نام این موتور جست و جوی ایرانی را نشنیده بودند چون برای دیده شدن و معرفی آن هیچ اقدامی مؤثری نشده بود.

این کارشناس فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه اگر موتورجست و جویی مانند یاندکس روسیه پیروز بوده به این دلیل است که حاکمیت به تمام معنا از آن حمایت نموده، گفت: پروژه های ملی مانند ایمیل، موتور جست و جو، پیغام رسان ها و... که جزو نرم افزارهای پایه هستند با 5 میلیارد تومان هزینه به جایی نمی رسند و باید آنها را به تیم های دانشگاهی دانش بنیان واقعی سپرد و از آن پشتیبانی کرد و سپس ابتدا به صورت محدود پشتیبانی و آزمایش کرد.

وی اضافه کرد: برای رشد آن هم باید از مدارس آغاز کرد. باید 14 میلیون دانش آموز خود را مجبور کنیم تا اطلاعات خود را از موتورجست و جوی های داخلی پیدا نمایند. باید نسل جدید را با موتورهای جست و جوی ملی آشنا کنیم. یا چون کارمندان اداره ها کار تحقیقاتی انجام نمی دهند می توان آنها را ملزم کرد تا از موتور جست و جوهای داخلی برای جست و جوی مطالب فارسی استفاده نمایند. از سوی دیگر باید برای جویشگرهای بومی کسب و کار فراوری گردد و یکی از آنها این است که دولت از این موتورهای جست و جو، داده بخرد. مثلاً اگر دانش آموزان در جست و جوگر داخلی سرچ نمایند معین می گردد که دانش آموزان ما به دنبال چه نوع داده هایی هستند و می توان آن داده ها را خرید و برای متون درسی و پرورشی برنامه ریزی استفاده کرد.

ورود حاکمیت

در زمان قطعی اینترنت جهانی بزرگ ترین مسئله ای که کاربران با آن روبرو شده و کسب و کارها نیز خسارت دیدند، نبود موتور جست و جوی ملی قوی بود.

مصطفی مؤمنی استاد دانشگاه با بیان مطلب فوق به ایران گفت: موتورهای جست و جوی ملی را برای چنین روزهایی آماده ننموده بودند. به همین دلیل با افزایش ناگهانی کاربران نتوانست به احتیاج آنها پاسخ دهد، به طوری که یکی از این موتورهای جست و جوی ملی همان ابتدای کار با هجوم کاربران از کار افتاد و دیگری هم نتوانست به خوبی پاسخگوی خیل عظیم کاربران باشد.

مؤمنی با اشاره به اینکه مردم آدرس هیچ سایتی را یادداشت نمی نمایند و همواره برای پیدا کردن آن به موتور جست و جو مراجعه می نمایند، اضافه کرد: کاربران در مدت 10 روز قطعی اینترنت نتوانستند به وسیله موتورجست و جوهای ملی به آدرس ها دست یابند و به همین دلیل کسب و کارهایی هم که در داخل میزبانی می شدند، مشتری نداشتند.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: اگر کشوری مانند چین با قطعی اینترنت جهانی دچار آسیب نشده و کسب و کارهای آنها دچار ضرر و زیان نمی شوند به این دلیل است که حاکمیت آنها در زمینه موتور جست و جوی ملی بموقع ورود نموده و توانسته موتورهای جست و جوی خود را راه اندازی و به قدری ارتقا دهد که پاسخگوی احتیاج کاربران خود باشد. موتورهای جست و جوی ملی هنوز نتوانستند پیشرفتی حاصل نموده و در زمینه ارائه خدمات به کاربران پیروز عمل نمایند.

وی اضافه کرد: علت اینکه جویشگرهای ملی نتوانستند پاسخگوی احتیاج کاربران در شرایط حساس باشند به این دلیل است که مجموعه بخش خصوصی در حقیقت پتانسیل لازم را برای ارائه موتور جست و جوی ملی با آن گستردگی بالا را ندارد. باید حتماً در این زمینه حاکمیت (شورای عالی فضای مجازی) و دولت (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) ورود نموده و خود یک موتور جست و جوی ملی ایجاد نمایند. زیرساخت لازم را سازمان فناوری اطلاعات دارد و می تواند از متخصصان خود استفاده کند و در عرض یک سال موتور جست و جوی خوبی را روانه بازار نموده و آن را به مردم معرفی نمایند که اگر خدای ننموده دوباره با قطع اینترنت به دلیل مسائل داخلی یا از سوی دشمنان خارجی روبه رو شدیم کسب و کارهای داخلی و کاربران دچار مشکل نشوند.